Родова еднаквост во Северна Македонија
Северна Македонија направи значителни напори за изработка на рамка за политика за недискриминација и промоција на родовата еднаквост. Како земја кандидатка за ЕУ, Северна Македонија се обврза да постигне де јуре и де факто родова еднаквост и да обезбеди целосен развој и унапредување на правата на жените.
-
- Пристапување кон Конвенцијата за елиминација на сите форми на дискриминација врз жените (ЦЕДАВ) и потпишување на Факултативниот протокол што стапи на сила во 2003 година
-
- Потпишување на Пекиншката декларација и на Платформата за акција, донесени на Четвртата светска конференција за жените во Пекинг
-
- Донесена Одлука за формирање Одделение за унапредување на родовата еднаквост при Министерството за труд и социјална политика 1999
-
- Донесен првиот Национален акциски план за родова еднаквост
-
- Се воведува родова квота, која налага 30% од кандидатите на изборните листи на национално и на локално ниво да бидат од помалку застапениот пол
-
- Основан е Клуб на пратенички – неформална и меѓупартиска група на пратенички од Собранието на Република Северна Македонија
-
- Донесен Закон за работни односи, со одредби за заштита од дискриминација и еднакви можности на жените и мажите
-
- Донесен Закон за еднакви можности на жените и мажите
- Основана Комисија за еднакви можности на жените и мажите во Собранието на Република Северна Македонија
- Родовата квота за изборите е проширена и налага секое трето лице на кандидатските листи да биде од помалку застапениот пол
-
- Одделението за унапредување на родовата еднаквост при Министерството за труд и социјална политика (1997) се реорганизира и прераснува во Сектор за еднакви можности, со што се унапредува неговиот статус и му се дава севкупна одговорност за унапредување на статусот на жените и мажите во сите сфери на општествениот живот
- Назначени координатори за еднакви можности на жените и мажите во сите институции на централно и на локално ниво
- Донесен вториот Национален акциски план за родова еднаквост за периодот 2007 – 2012 година
-
- Донесен Закон за спречување и заштита од дискриминација
- Донесена Стратегија за безбедно мајчинство 2010 – 2015, со НАП за нејзино спроведување
-
- Донесена Стратегија за сексуално и репродуктивно здравје 2011 – 2020, со НАП за нејзино спроведување
-
- Донесена Стратегија за родово одговорно буџетирање (2012 – 2017)
- Донесен првиот НАП за имплементација на Резолуцијата 1325 на Советот за безбедност на ОН Жените, мирот и безбедноста (2013 – 2015)
- За првпат во Северна Македонија донесен Закон за минимална плата – не се однесува експлицитно на жените, туку ги опфаќа ниско платените работни места на кои преовладуваат жените
-
- Донесена првата Стратегија за родова еднаквост 2013 – 2020
- Донесен Закон за прекинување на бременоста (Закон за абортус) – со кој се ограничува пристапот на жените до абортус
-
- Донесен Закон за спречување и заштита од семејно насилство
- Концептот на родово одговорно буџетирање (РОБ) е воведен и за првпат спроведен во државните институции и во единиците на локалната самоуправа
-
- Измени и дополнувања на Изборниот законик, со кои се зголемува родовата квота од 30% на 40% застапеност на помалку застапениот пол на кандидатите на изборните листи
- Измени и дополнувања на Законот за работни односи – со кои се налага еднаква плата за жените и мажите и еднаков третман во поглед на вработувањето, работното време, условите за работа, професионалните шеми за социјално осигурување и отсуството од работа
-
- Донесен Закон за ратификација на Конвенцијата за спречување и борба против насилството врз жените и семејното насилство (Истанбулска конвенција) (потпишана во 2011 година, а стапи на сила во 2018 година)
- Измени и дополнувања на Законот за минимална плата – за изедначување на минималната плата со националниот просек за работниците во текстилната, кожарската и чевларската индустрија, каде што најголем дел од вработените се жени
-
- Донесен третиот Национален акциски план за родова еднаквост за 2018 – 2020
- Донесен НАП 2018 – 2023 за имплементација на Истанбулската конвенција – за усогласување на националното законодавство со одредбите од Конвенцијата, како и исполнување на обврските за спречување родово базирано насилство, обезбедување ефективна заштита на жртвите и гонење и казнување на сторителите
- Измени на Методологијата за стратегиско планирање и подготовка на Годишната програма за работа на Владата – кои придонесоа за воспоставување механизам за вклучување на родовата перспектива во стратегиските планови и годишните програми и следење на нивната реализација
- Донесена Стратегија за развој на женското претприемништво 2019 – 2023 – со цел да се развие претприемнички екосистем за континуирано унапредување на женското претприемништво
- Донесени измени на Законот за учебници за основно и средно образование – со цел да се ограничат дискриминирачките и стереотипни содржини во учебниците
- Донесени измени на Законот за основно образование – со кои се воведе одредба за антидискриминација
-
- Донесен нов Закон за прекинување на бременоста (Закон за абортус) – со кој се укинаа одредбите за задолжителниот период за советување и други административни бариери за остварување на правото на абортус
- Донесен нов Закон за социјална заштита – реформа на целокупниот систем на социјална заштита за поефективно исполнување на потребите на граѓаните, при што особено значајно место заземаат жените и девојките од ранливите категории
-
- Донесен Закон за спречување и заштита од дискриминација – со кој се признаваат родовиот идентитет и сексуалната ориентација како дискриминирачки основи и се воведува концептот на интерсекциска дискриминација
- Донесен вториот Национален акциски план за спроведување на Резолуцијата 1325 на Советот за безбедност на ОН (2020 – 2025)
-
- Донесен Закон за спречување и заштита од насилство врз жените и семејно насилство – усогласен со барањата на Истанбулската конвенција
-
- Донесена нова Стратегија за родова еднаквост 2022 – 2027 година, која содржи јасно наведени општи и специфични цели, очекувани резултати и индикатори за следење и евалуација
